• na końcu wyrazów ę wymawiamy jako ustne e lub lekko zaznaczając jego nosowość; wyraźna wymowa nosowego ę w tej pozycji odbierana jest jako pretensjonalna i przesadna i kwalifikuje się ją jako błąd językowy: czuję [czuje], piszę [p’isze], znamię [znam’ie]; por. -> hiperpoprawność;
• wyraźnie nosowo wymawiamy ę przed spółgłoskami szczelinowymi (f, w, s, z, sz, ż, ś, ź, ch): węszyć [węszyć], wężyk [wężyk], węch [węch];
• przed p, b, p’, b’ głoskę ę wymawiamy jako em: głęboki [głembok’i], sęp [semp];
• przed t, d, c, dz, cz, dż samogłoskę ę wymawiamy jako en: mętny [mentny], wędlina [wendl’ina]; wyjątkiem są tu liczebniki piętnaście, piętnasty i dziewiętnaście, dziewiętnasty, w których ę wymawiamy jak e – [p’etnasty] i in.;
• przed l i ł wymawiamy ę jak ustne e: wzięli [wźel’i], przyjęła [pszyjeła];
• przed k, g, k’, g’ samogłoskę ę wymawiamy jako grupę en: dźwięk [dźw’ienk], gęgać [gengać].